Urząd Miasta Kazimierz Dolny 

ul. Senatorska 5

24-120 Kazimierz Dolny

tel. (81) 881 02 12

fax (81) 881 02 13

e-mail: um@umkd.pl

Burmistrz miasta i gminy: Artur Pomianowski

link do strony: Gmina Kazimierz Dolny

Gmina Kazimierz Dolny jest gminą miejsko-wiejską, położoną jest na prawym brzegu Wisły, w zachodniej części województwa lubelskiego, w powiecie puławskim.

W skład gminy wchodzi miasto Kazimierz Dolny oraz 14 sołectw: Bochotnica, Cholewianka, Dąbrówka, Doły-Wylągi, Góry, Jeziorszczyzna, Mięćmierz-Okale, Parchatka, Rzeczyca, Rzeczyca-Kolonia, Skowieszynek, Wierzchoniów, Witoszyn, Zbędowice.

Położenie

Powierzchnia gminy obejmuje obszar 72,49 km², z czego miasto zajmuje 30,42 km², natomiast tereny wiejskie 42,04 km². Gmina zlokalizowana jest na zachodnim skraju Wyżyny Lubelskiej, w obrębie Płaskowyżu Nałęczowskiego, w Małopolskim Przełomie Wisły, na prawym jej brzegu. Administracyjnie zlokalizowana jest w zachodniej części województwa lubelskiego, w powiecie puławskim. Kazimierz Dolny sąsiaduje z czterema gminami powiatu puławskiego: Puławy - gmina miejska, Wąwolnica, Janowiec, Końskowola oraz dwiema gminami powiatu opolskiego: Karczmiska i Wilków. Od Puław miasto Kazimierz Dolny oddalone jest o 14 km, zaś od Lublina - stolicy województwa - dzieli je 56 km.

Kazimierz Dolny – nazwa

Kazimierz Dolny (Dolny, ponieważ położony w dole Wisły w stosunku do Kazimierza, stanowiącego dzielnicę Krakowa). Nazwy zamienne, często używane: Kazimierz, Kazimierz nad Wisłą. W języku jidysz – Kuzmir – קוזמיר.

Herb i Flaga

Herb przedstawia wieżę umieszczoną na półksiężycu z dwiema sześcioramiennymi gwiazdami po bokach. Kolorystyka: biel, czerwień, żółć, błękit. Wieża wzorowana jest na wizerunku istniejącej wieży strażniczej z XIII w. przedstawionej na pieczęci wójtowskiej Kazimierza z XVII w.

Flaga ma kształt stojącego prostokąta. Tło błękitne, na nim pionowo (po środku) trzy pasy równej szerokości: (od lewej) żółty, biały i czerwony. Pas przerwany środkiem – z wkomponowaniem w niego herbu miasta.

Przyroda 

W krajobrazie gminy dominującą rolę odgrywa dolina Wisły, zachowującej cechy dużej nieuregulowanej rzeki nizinnej, pełniącej rolę ważnego korytarza ekologicznego. W okolicach Kazimierza Dolnego w malowniczy sposób tworzy ona przełom pomiędzy stromymi wyniesieniami po obu jej brzegach. Przełom rzeki stanowi jedyny i niepowtarzalny w skali kraju walor krajobrazowy. Charakterystycznym elementem krajobrazu przełomu Wisły są ślady po licznych kamieniołomach, które na przestrzeni wieków eksploatowano w zboczach doliny. Warto wspomnieć, że od czasu zlodowacenia środkowopolskiego Wisła płynęła na zachód od dzisiejszego Janowca (ok.1,5 km od Kazimierza). Dzisiejsza, przełomowa dolina ma około 140 000 lat. Dopływami Wisły na terenie gminy są: Bystra i Grodarz. Trzecią malowniczą rzeczką w gminie jest Potok Witoszyński, tak czysty, że żyją w nim pstrągi i bobry. Dolina Wisły jest ważnym miejscem gniazdowania i przelotu ptaków. Ciekawym miejscem siedlisk ptactwa jest Krowia Wyspa na Wiśle koło Mięćmierza - rezerwat faunistyczny (od 1991r.). Tutejsze ziemie charakteryzują się przewagą gleb o wysokiej przydatności rolniczej. Teren jest niezwykle bogato urzeźbiony. Składają się na niego wzgórza, doliny i wąwozy, wyżłobione w grubej warstwie lessu, dominującego w górnej warstwie podłoża, dolną stanowią w przewadze pokłady skał wapiennych. Występują tu liczne kamieniołomy, z których pozyskiwano wapień do budownictwa i urządzeń hydrotechnicznych. Wzgórza i wąwozy porasta bujna, zmieniająca się wraz z porami roku, roślinność. Wyjątkowa podatność podłoża lessowego na erozję wodną spowodowała ogromne urozmaicenie krajobrazu. Śladami działalności wody są liczne i długie wąwozy lessowe. Sieć wąwozów osiąga tu rekordową w skali europejskiej gęstość 11km/km2, jak również liczne odsłonięcia geologiczne. Te zmienione przez naturę formy krajobrazu mają wybitne walory naukowo-dydaktyczne. W lasach na terenie gminy Kazimierz Dolny przeważają dęby, graby, lipy, brzozy. Z uwagi na specyficzny mikroklimat gmina Kazimierz Dolny posiada urozmaiconą, miejscami obfitującą w rzadkie ciepłolubne gatunki i murawy o charakterze stepowym, szatę roślinną. Ze zwierzyny łownej i dzikiej występują tu zające, lisy, dziki, sarny, jelenie, borsuki. Na terenie gminy spotkamy także interesujący świat owadów. Żyją tu m.in. modliszki, rzadkie chrząszcze i motyle.

Dziedzictwo kulturalne

Gmina Kazimierz Dolny posiada bardzo bogate zasoby dziedzictwa kulturowego. Około 150 obiektów architektury i budownictwa oraz zespołów zabytkowych, jak również 396 zabytków ruchomych (zgromadzonych głównie w obiektach sakralnych) objętych jest ochroną prawną z tytułu wpisania do rejestru zabytków. Poza nimi 180 innych obiektów architektonicznych, zespołów zabudowy, miejsc pamięci, uznawanych za dobra kultury. Ze względu na takie bogactwo dziedzictwa kulturowego połączone z unikatowymi i doskonale zachowanymi walorami krajobrazu i przyrody - całe miasteczko wraz z sąsiadującym Mięćmierzem zostały wpisane przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków do rejestru zabytków jako zespół urbanistyczno-architektoniczno-krajobrazowy, a w 1994r. Prezydent RP uznał Kazimierz Dolny za pomnik historii (Zarządzenie nr 417 Prezydenta RP z dnia 8 września 1994r.).

Kulturalne tradycje miasta

Kazimierz Dolny jest miasteczkiem wyjątkowym. Miasto królewskie, w czasach „złotego wieku” jeden z większych w Rzeczypospolitej portów handlowych, szkatułka wypełniona perłami zachwycającej renesansowej architektury, malowniczych drewnianych willi, podcieni i ganków. Harmonia tego, co wyniosłe, dostojne i bogate, splecionego z „ujutnością” i swojskością skrywaną w zaciszu ogrodów, za drewnianymi płotami. Wspaniałości tego cudu dopełnia niespotykany nigdzie indziej krajobraz Małopolskiego Przełomu Wisły z górującymi nad doliną rzeki wzgórzami, porozcinanymi gęstą siecią wąwozów, porosłymi lasem, sadami, z polami ciągnącymi się aż po horyzont. Atmosfera dawności i czasu zastygłego w bielejących kamieniach porosłych dzikim winem, nie dający się porównać z niczym innym zapach nagrzanych słońcem ganków, werand i sadów, czynią miasteczko po troszę uroczo archaicznym. Dzieje się tak i z tego powodu, że ciągle wyczuwalna i wciąż żywa, choć miniona, jest tu obecność społeczności żydowskiej, od wieków licznie zamieszkującej swoje „sztetl Kuzmir”.

Wybitne walory architektoniczno – krajobrazowe Kazimierza zostały docenione przez malarzy i rysowników już dawno, bo w końcu XVIIIw. Znamienne, że malarz królewski Zygmunt Vogel, utrwalający na zlecenie Stanisława Augusta co cenniejsze miejsca ówczesnej Polski, poświęcił Kazimierzowi kilka akwarel. Po nim urokom Kazimierza ulegali graficy i malarze dwóch następnych stuleci – Barbara Czernof, Adam Lerue, Wojciech Gerson, Elwiro Andriolli, Józef Brandt. W 1909 r. Władysław Ślewiński urządził tu pierwszy malarski plener. Jednak prawdziwe „odkrycie” Kazimierza przez artystów nastąpiło w okresie międzywojennym. Od 1923 r. do wybuchu II wojny światowej regularne plenery malarskie organizował tu profesor warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych, Tadeusz Pruszkowski. Wokół niego skupiało się liczne grono uczniów, spośród których wyodrębniło się ugrupowanie artystyczne najsilniej związane z Kazimierzem, tzw. „Bractwo św. Łukasza” z Antonim Michalakiem i Janem Zamoyskim na czele. W 1925 r. jako pierwszy osiadł tu malarz Jan Karmański, potem wspomniany Tadeusz Pruszkowski i Antoni Michalak. Od tamtej pory przez Kazimierz przewinęła się ogromna rzesza artystów. Tworzyli tu m. in. Zenon Kononowicz, Władysław Filipiak, Stanisław Jan Łazorek i wielu innych.

Miejscem zamieszkania i tematem swojej twórczości uczyniła Kazimierz wybitna pisarka Maria Kuncewiczowa, często wracał tu wybitny fotografik Edward Hartwig. Nie sposób wymienić wszystkich znakomitych twórców związanych z Kazimierzem.

Także i dziś Kazimierz jest postrzegany jako miejsce fascynujące, artefakt kultury, sztuki, życia artystycznego. Tu, w małomiasteczkowej scenerii, dzieją się czasem rzeczy wielkie, nietuzinkowe i zaskakujące. Wydarzenia godne najznakomitszych scen, koncerty zapadające w pamięć, wernisaże sław malarskich, spotkania literackie z noblistami, warsztaty, plenery artystyczne, happeningi „okraszone” niekończącymi się wieczornymi pogawędkami o tym, co ważne i nieważne, co boli, cieszy lub zachwyca. O tym, co ludzkie.

Miasto festiwali artystycznych, dziesiątków galerii, muzeów. Miasto osławionego już Festiwalu Filmu i Sztuki. Festiwal Muzyki i Tradycji Klezmerskiej, Letnie Wieczory Muzyczne w kościele farnym, Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych – to wizytówki bogatej tradycji kulturalnej miasta i regionu. „Kazimierska Konfraternia Sztuki” zrzeszająca kilkudziesięciu artystów zamiaszkujących miasteczko bądź na co dzień z nim związanych - to kolejny dowód ciągłości artystycznej tradycji tego miejsca, porównywanego do osławionych kolonii malarskich Francji czy Włoch.